تبیین ماهیت نهاد و روش تحلیلی اقتصاد نهادگرا با توجه به جایگاه نهاد در اندیشه متفکران اسلامی

چکیده: رویکردنهادگرایی یکی از رویکردهای جدید در علم اقتصاد است که در تقابل با رویکردجریان‌اصلی شکل گرفته است. رویکرد مذکور ضعف ها و کاستی های رویکردجریان‌اصلی در علم اقتصاد را مورد توجه قرار داده و از زاویه‌ای جدیدی به واقعیت نگاه نموده از حقایق جدیدی پرده برمیدارد. بعنوان مثال رویکردجریان‌اصلی مبنای رفتارهای اقتصادی افراد را منفعت شخصی میداند و از عوامل بیرونی مثل نهادها چشم پوشی می‌کند براین اساس نهادگرایی تأکید می‌کند که نهادها طیف وسیعی از فرهنگ, ائدئولوژی, عقاید و باورها و هنجارها را دربرمی‌گیرد که بصورت قوانین رسمی و نوشته شده و یا قوانین نانوشته مثل فرهنگ, رسم و رسومات و هنجارها بر رفتارهایی افراد تأثیر می‌گذارد. بنابراین سوالی که مطرح میشود این است که ماهیت نهاد و روش تحلیلی اقتصاد نهادگرا چیست؟ ما در این تحقیق به این نتیجه رسیدم که همانگونه که در رویکردجریان اصلی در علم اقتصاد اصالت بطور کامل به فرد داده میشود و فرد اصل است و در رویکرد سوسیالیستی نیز اصالت بطور کامل به جامعه داده میشود در رویکردنهادگرا تعامل بین فرد و جامعه مطرح است یعنی در رویکرد نهادگرا هم به فرد اهمیت داده میشود و هم به جامعه در حقیقت رابطه فرد و جامعه دوسویه است. تفکر نهادگرایی از اندیشه متفکرین اسلامی نیز قابل استفاده است چنانچه علامه طباطبایی نیز رابطه فرد و جامعه را دو سویه میداند و معتقد است فرد هم بر جامعه تأثیر میگذارد و هم از آن تأثیر میپذیرد.