مقاصد شریعت اسلام در قوانین مربوط به بخشش‌های مالی (هبه، صدقه، وقف)

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

1 معاون امور محصلان دانشگاه بین المللی المصطفی افغانستان

2 عضو هیئت تحریریه

10.22034/fe6.2025.100623

چکیده

این پژوهش به بررسی مقاصد تبرعات می‌پردازد؛ یعنی عقودی که در آن‌ها شخص بخشی از دارایی خود را با اراده کامل و بدون دریافت عوض واگذار می‌کند. اهمیت این موضوع در ارتباط آن با مقاصد شریعت نهفته است؛ زیرا هدف اصلی پژوهش، شناسایی و ضابطه‌مند کردن مقاصد خاص تبرعات برای بهره‌گیری مجتهدان در مسائل روزآمد و جزئی مربوط به این حوزه است. روش پژوهش توصیفی است؛ اما در فرایند تحلیل، از روش‌های استقرایی و استنباطی نیز استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که تفاوت ماهوی میان عقود تبرعات و عقود معاوضات، مانع از قیاس‌پذیری این دو نوع عقد است؛ زیرا هر یک دارای مقاصد ویژه‌ای هستند. از جمله مقاصد ویژه شریعت در تبرعات می‌توان به مواردی چون عبادت و تقرب به خداوند، حمایت از نیازمندان مسلمان، تضمین گردش مستمر اموال، تشویق به افزایش تبرعات و رضایت قلبی تبرع‌کننده اشاره کرد. این مقاصد ابعاد عبادی، اقتصادی، اجتماعی، حقوقی و اخلاقی را در برمی‌گیرند.

کلیدواژه‌ها